Schrijfregels bij kolom Uitspraak

Algemeen

Voor de analyse wil je weten welke klanken een kind gezegd heeft, hoe het klinkt en niet hoe je het volgens spellingsregels schrijft. Daarom is er nog een kolom toegevoegd, namelijk Uitspraak. Bij deze kolom kan er informatie worden toegevoegd over de daadwerkelijke uitspraak van het doelwoord. De kolom Uitspraak is relevant omdat de Nederlandse spelling nog wel eens afwijkt van de klanken zoals wij die uitspreken. In kolom Uitspraak schrijf je het woord zoals je het hoort, dit wordt ook wel fonetisch schrift genoemd. Zie hieronder enkele voorbeelden.

Als de schrijfwijze van het doelwoord hetzelfde is als de uitspraak, vergelijkt de KAT het doelwoord direct met de uiting van het kind. Je hoeft dan niets in te vullen bij kolom Uitspraak. In de onderstaande tabel staan dit soort woorden: de doelwoorden zijn passend aan de klanken die je hoort. Hierdoor blijft de kolom van de Uitspraak leeg.

Als de uitspraak van het woord anders is dan schrijfwijze, moet je de fonetische uitspraak in de kolom Uitspraak zetten. Hieronder zie je een tabel met zulke woorden: de uitspraak komt niet overeen met de spelling, dus is de kolom Uitspraak ook ingevuld met fonetisch schrift.

Denk dus goed na over welke klanken/medeklinkers je hoort en schrijf die bij kolom Uitspraak. De KAT analyseert medeklinkers en geen klinkers. Je hoeft dus alleen de fonetische schrijfwijze toe te passen op medeklinkers (verplichte schrijfwijze). Op klinkers hoef je geen schrijfwijze toe te passen, het mag wel (optionele schrijfwijze).

Het is mogelijk om woorden met en zonder ingevulde uitspraak door elkaar heen te schrijven.

Stemhebbende en Stemloze Klanken

De KAT maakt geen onderscheid tussen de stemhebbende en stemloze klanken s/z en f/v. Deze klanken worden in de analyse bij elkaar opgeteld in dezelfde kolom. Je ziet bijvoorbeeld s/z 67% goed. In kolom Uitspraak en in kolom Uiting Kind maakt het niet uit of je een s/z of een f/v gebruikt.

Anders geschreven dan uitgesproken

Schrijven in fonetisch schrift kan in het begin lastig zijn. Bijvoorbeeld bij woorden met een d of t. Woorden met een d en t zijn dikwijls woorden die anders geschreven worden dan hoe je ze hoort. Bijvoorbeeld bij het woord band. Je schrijft een d aan het eind van het woord maar je hoort bij het uitspreken een t. Je schrijft daarom in kolom Uitspraak bant.

Hieronder volgt een korte oefening met de woorden paard, mond en rood. Kijk naar het plaatje, en bedenk wat de schrijfregels zouden zijn bij kolom Uitspraak. Als je het correct typt, wordt het tekstvak groen. Weet je het niet zeker, druk dan op het vraagteken.

Paard

1/3

Mond

2/3

Rood

3/3

Previous slideNext slide

Stille letters

Soms staan er letters in een woord geschreven, maar worden die niet uitgesproken. Bijvoorbeeld, je schrijft een w, maar je hoort geen w. Bij het woord vrouw is dat het geval. Ook wordt vaak de finale n geschreven, maar niet uitgesproken in het woord. Zoals bijvoorbeeld bij de woorden kussen en zingen. Woorden waarin je een dubbele medeklinker schrijft, bijvoorbeeld in emmer en ballon, schrijf je in kolom Uitspraak met één medeklinker omdat je er maar één hoort.

Erwt

1/4

Vondst

2/4

Gauw

3/4

Lekker

4/4

Previous slideNext slide

Samenvatting

In kolom Uitspraak schrijf je het woord zoals je het hoort in fonetisch schrift. In het volgende hoofdstuk wordt uitleg gegeven over kolom Uiting Kind.

Hieronder een oefening. Kijk naar het plaatje en bedenk bij de woorden camping, yoghurt en zwaaien wat de schrijfwijze zou zijn bij kolom Uitspraak.

Camping

1/3

Yoghurt

2/3

Zwaaien

3/3

Previous slideNext slide