Processen
Bij het tabblad Processen staan alle fonologische processen die voorkomen, en op welke klanken deze voorkomen. De KAT berekent de processen over alle woorden die ingevuld zijn bij de invoer. Je kan goed zien op welke klanken het proces voorkomt en of dit initiaal, finaal of mediaal is.
ℹ️
De KAT ondersteunt meerdere fonologische processen per doelklank.
ℹ️
Het kan voorkomen dat een kind een uitspraak doet dat geen gebruikelijk fonologisch proces is:
- /dr/ → /pfr/
- /sg/ → /pkt/
- /ns/ → /ŋks/
Wanneer dit voorkomt zal de analyse gewoon slagen. Voordat je de analyse downloadt zal de KAT aangeven op welke doel-uitingen de "geen gebruikelijke fonologische processen" van toepassing is.
Terminologie Processen
| Process | Betekenis |
|---|---|
| Assimilatie | De uitspraak van het woord of een gedeelte ervan wordt beïnvloed door een omliggende klank (bijv. regen -> gegen, koffie -> kottie). |
| Backing | Een anterieure klank (bv. labiaal, alveolair) wordt vervangen door een posterieure klank (velair, uvulair of glottaal) (bijv. top -> kop). |
| Deletie | Een weglating van bijvoorbeeld een klank of syllabe (bijv. geweest -> weest, sok -> so). |
| Denasalisatie | Een nasale klank wordt vervangen door een niet-nasale klank (bijv. room -> root). |
| Dentalisatie | Labiale en labiodentale klanken worden vervangen door dentale (alveolaire) klanken (bijv. was -> tas). |
| Devoicing | Stemhebbende klanken worden stemloos gemaakt (bijv. die -> tie). |
| Distorsie | Een niet volledig correcte of vervormde productie van de doelklank (bijv. een slissende ‘s’). |
| Fricativisatie | In plaats van een stopklank wordt een affricaat (een wrijfklank die begint als stopklank) gerealiseerd (bijv. poot -> pfoot). |
| Fronting | Een posterieure consonant (velair, uvulair of glottaal) wordt vervangen door een anterieure klank (labiaal, alveolair) (bijv. koe -> toe). |
| Gliding | Liquidae /l/ en /r/ worden vervangen door een glijklank /w/ of /j/ (bijv. raam -> laam, lopen -> jopen). |
| h-satie | Een medeklinker wordt vervangen door een /h/ (bijv. water -> hater). |
| Insertie | Een klank wordt toegevoegd in een woord (bijv. laat -> tlaat). |
| l/r-metathese | De volgorde van de fonemen /l/ of /r/ in een woord verandert (bijv. wiebelen -> wieleben). |
| Labialisatie | Een alveolaire klank wordt veranderd in een labiale klank (bijv. zand -> fant). |
| Lateralisatie | Een consonant wordt vervangen door een /l/ (bijv. water -> later, jas -> las). |
| Nasalisatie | Een niet-nasale klank wordt nasaal uitgesproken (bijv. bij -> mij). |
| Palatalisatie | De articulatie van een medeklinker verschuift in de richting van het harde verhemelte (bijv. tijd -> tjijd). |
| Stopping | Een fricatief wordt vervangen door een explosief (bijv. sok -> tok). |
| Voicing | Stemloze klanken worden stemhebbend gemaakt (bijv. pad -> bad). |