Verplichte schrijfregels bij kolom Uiting Kind
Als logopedist gebruik je de KAT om een analyse te krijgen van de uitingen van het kind. Deze woorden worden geplaatst bij kolom Uiting Kind. De KAT heeft een aantal specifieke schrijfregels die gelden voor de kolommen Uitspraak en Uiting Kind. Deze regels worden hieronder één voor één uitgelegd.
Het doelwoord wordt geschreven volgens de Nederlandse spelling. De schrijfregels van de KAT gelden voor de kolommen Uitspraak en Uiting Kind.
Koppeltekens om de KAT te helpen
De KAT splitst woorden tijdens de analyse altijd op dezelfde manier op in lettergrepen, namelijk, direct na de klinker. Bijvoorbeeld 'te le foon'. Voor sommige woorden levert dat fouten op in de analyse. Bijvoorbeeld 'pa nter'. Bij het woord 'panter' wil de KAT splitsen na de klinker, maar jij als logopediste wil dat de KAT splitst na de N, namelijk 'pan ter'. Je moet de KAT bij deze woorden helpen door een koppelteken (een horizontaal streepje) toe te voegen op de plek waar jij dat wil. De KAT weet dan waar jij wil dat het woord gesplitst wordt. Bij het woord panter wordt het dan als volgt 'pan-ter'.
Let op! Het plaatsen van het streepje moet gebeuren bij de kolommen Uitspraak en Uiting Kind. Als je een streepje plaatst bij kolom Uitspraak moet dit ook gedaan worden bij Uiting Kind.
Stel een kind zegt 'hepe' bij het doelwoord 'helpen'. Dan moet er bij kolom Uiting Kind EN bij kolom Uitspraak een koppelteken geplaatst worden. Op deze manier worden de juiste lettergrepen met elkaar vergeleken.
| Doelwoord | Uitspraak | Uiting kind |
|---|---|---|
| helpen | hel-pe | he-pe |
Hieronder een oefening. Bedenk bij de volgende doelwoorden of er in de kolom Uitspraak een koppelteken gebruikt moet worden.
Gebruik alleen de streepjes die noodzakelijk zijn.
1/7
2/7
3/7
4/7
5/7
6/7
7/7
Schrijf alleen wat je wil analyseren
Schrijf alleen het deel van het woord dat je wilt analyseren, en pas zo nodig ook het doelwoord aan. Als een kind bijvoorbeeld 'vrouw' in plaats van 'mevrouw' zegt, en je 'me' niet wil meenemen in de analyse, dan moet het doelwoord ook veranderd worden in 'vrouw'. Zie hieronder enkele voorbeelden met toelichting.
| Doelwoord | Uitspraak | Uiting | Aangepast Doelwoord | Aangepaste Uiting | Toelichtig |
|---|---|---|---|---|---|
| mevrouw | mevrou | vrou | vrouw | vrou | Als je doelwoord 'mevrouw' is en het kind 'vrouw' zegt en 'me' weglaat, dan kan je bij het doelwoord 'me' ook weghalen. De uiting blijft onveranderd |
| cadeau | kado | kadootje | kado | Je kan er voor kiezen om het stukje 'tje' weg te laten bij uiting zodat het doelwoord en de uiting overeen komen. Het doelwoord en de uitspraak blijven onveranderd. | |
| aap | apie | Je kan er voor kiezen om niets aan te passen. Het kind gebruikt bijvoorbeeld nog geen finale consonanten. De 'p' finaal wordt 'p' initiaal doordat het kind de 'ie' toevoegt. Dit wil je meenemen in de analyse. |
Weggelaten lettergreep wordt '#'
Een weggelaten lettergreep transcribeer je met het teken '#'. Als er een lettergreep weggelaten wordt moet je dat aangeven omdat de KAT anders de verkeerde lettergrepen met elkaar gaat vergelijken.
| Doelwoord | Uitspraak | Uiting | Toelichting |
|---|---|---|---|
| gevaarlijk | gevaar-lijk | #vaa-ke | De eerste lettergreep is weggelaten door het kind, waardoor er een # vooraan geplaatst wordt. |
| andere | an-dere | an-de# | De laatste lettergreep is weggelaten door het kind, waardoor er een # geplaatst wordt op het eind. |
| allemaal | alemaal | a#maau | De tweede lettergreep is weggelaten door het kind, waardoor er een # geplaatst wordt achter 'a'. |
| cadeautje | ka-doo-tje | #doot# | De eerste lettergreep is weggelaten door het kind, waardoor er een # geplaatst wordt vooraan in het woord. Het kind spreekt vervolgens 'doot' uit maar laat 'tje' weg, waardoor er ook aan het einde een # geplaatst wordt. Om de KAT te helpen plaats je bij kolom Uitspraak streepjes zodat de KAT de juiste lettergrepen met elkaar vergelijkt. |
Toegevoegde lettergreep wordt '( )'
Het kan zijn dat een kind een lettergreep toevoegt aan een doelwoord tijdens de uiting. Dat toegevoegde gedeelte wil je niet meenemen in de analyse omdat dit zorgt voor verschuivingen in het vergelijken van de juiste lettergrepen met elkaar. Door twee haakjes te gebruiken rondom de toegevoegde lettergreep '(…)' zorg je ervoor dat de KAT de juiste lettergrepen met elkaar vergelijkt.
| Doelwoord | Uitspraak | Uiting | Toelichting |
|---|---|---|---|
| smeerkaas | smeer-kaas | smeer-(re)kaas | Toegevoegde lettergreep 're' hoeft niet meegenomen te worden meegenomen in de analyse |
| postbode | post-bode | post-(po)bode | Toegevoegde lettergreep 'po' hoeft niet meegenomen te worden in de analyse. |
| tovenaar | tovenaar | to(to)tenaar | Toegevoegde lettergreep 'to' hoeft niet meegenomen te worden in de analyse. |
Samenvatting
Vul kolom Uiting Kind in aan de hand van de onderstaande schrijfregels:
- Gebruik een koppelteken (een horizontaal streepje -) om de KAT te helpen op de juiste plek te splitsen.
- Als er een koppelteken geplaatst moet worden, doe dit dan bij kolom Uitspraak en bij kolom Uiting Kind zodat de juiste lettergrepen met elkaar vergeleken worden.
- Transcribeer alleen het woord dat je wilt analyseren
- Gebruik het teken '#' voor een weggelaten lettergreep
- Gebruik de tekens '( )' om te zorgen dat een toegevoegde lettergreep niet meegenomen wordt in de analyse.
In het volgende hoofdstuk worden de optionele schrijfregels uitgelegd van kolom Uiting Kind.
Oefenen
Nu volgen er een paar oefening met de verplichte schrijfregels. Kijk naar het plaatje en bedenk wat het doelwoord is, en hoe je het woord in de uitspraak kolom zou noteren.
1/7
2/7
3/7
4/7
5/7
6/7
7/7
Hieronder nog een oefening voor de schrijfregels 'weglaten of toevoegen van een lettergreep'.
In deze opdrachten staat altijd een van de mogelijke uitspraken. Vanwege optionele schrijfregels en afhankelijk van wat je wilt analyseren kunnen er ook andere manieren zijn om een woord te schrijven. Dat geldt ook voor de uiting.
Houd wel rekening met welke uitspraak de opdracht gebruikt - je moet de uiting kiezen die daarbij goed zou werken.
Doelwoord: Aardbeien
Een kind spreekt de eerste lettergreep niet uit van het woord 'aardbeien'. Hoe schrijf je dit in kolom Uiting Kind?
1/3
Doelwoord: Olifant
Een kind spreekt de tweede lettergreep niet uit van het woord 'olifant'. Hoe schrijf je dit in kolom Uiting Kind?
2/3
Doelwoord: Dokter
Het kind zegt 'doktoter'. Je wilt het toegevoegde gedeelte niet meenemen in de analyse. Hoe schrijf je dit in kolom Uiting Kind?
3/3